Osnovne informacije
O gradu
Na sjeveroistočnom dijelu Crne Gore u gornjem slivu Lima, između planina Bjelasice, Smiljevice, Turjaka i Mokre planine nalazi se raskošna ljepotom prirode i vrijednim kulturno-istorijskim spomenicima dolina, na preko 600 metara nadmorske visine, u kojoj se razvija opština Berane. Prostire se na površini od 717 kvadratnih kilometara. Najviša tačka u opštini je vrh Crna glava koji doseže nadmorsku visinu od 2 139 metara.
Na mjestu gdje se danas nalazi do 1862. godine nije bilo ni jedne kuće. Tada je, poslije bitke na Rudešu, za potrebe turske vojske podignuto vojno uporište. Samo naselje se sporo širilo, jer se pravoslavno stanovništvo nerado odlučivao da podiže kuće pored turskog logora.
Turci su na Jasikovcu izgradili utvrđenje, most na Limu, a zatim vojne kasarne na njegovoj lijevoj obali gdje je danas Opšta bolnica. Na Prosinama, ispod Jasikovca izgradili su „hareme“ – stanove za oficire i službenike, po čemu je ovaj dio grada dobio ime. U početku to je bilo vojničko naselje i naselje za porodice vojnih časnika.
Varoš počinje da privlači poslovne ljude i brzo se širi. Pored vojničkog naselja niču hanovi, krčme, zanatske radionice i trgovačke radnje. Tokom minulih vijekova Gornje Polimlje više puta je mijenjalo ime. U srednjem vijeku zvalo se Budimljanska župa, a od 1957. godine javlja se ime Has koje postepeno potiskuje raniji naziv. Sredinom XIX vijeka, Berane i njegova bliža okolina počinju se zvati – Beranska nahija. Samo Berane dobilo je ime po Beran-selu, obližnjem naselju koje je danas uraslo u gradsko jezgro.
U znak sjećanja na revolucionara Ivana Milutinovuća, 21. jula 1949. godine, donijeta je odluka da se grad zove Ivangrad, a poslije referenduma u novembru 1991. godine vraćeno je staro ime Berane.
Prije Drugog svjetskog rata, Berane su imale 3 500 stanovika. Prema popisu iz 1961. godine, u gradu je živjelo 6 969 stanovnika. Populacioni bum posljedica je industrijalizacije i privrednog razvoja. Nagli razvitak Berana doveo je ovu varošicu do modernog, savremenog, a rekli bismo i do najljepšeg grada na sjeveru Crne Gore.
Berane je mlad grad. Njegove su ulice prostrane, a krase ga trgovi i parkovi. Nadomak grada nalazi se ski – lift koji vodi do skijalista na Skrivenoj i Smiljevici. Grad je orijentisan ka zimskom turizmu, ali veliki broj arheoloskih nalazišta čine ga privlačnim i za ovakav vid turističke ponude. Manastir Đurđevi stupovi, gde je Sveti Sava osnovao jednu od prvih srpskih episkopija, predstavlja važan istorijsko-kulturni spomenik ovog grada.
