OSNOVNE INFORMACIJE
O gradu
Bar predstavlja moderan grad koji se svakim danom sve vise siri. Kao lucki grad, zadivice vas cistocom i sredjenim zelenim povrsinama. U svom okruzenju ima veliki broj turistickih atrakcija. Stari Bar, tvrdjava Haj Nehaj, cije rusevine poticu iz XV vijeka i dvorac kralja Nikole predstavljaju istorijskei kulturne spomenike grada. Maslina stara preko 2000 godina i Skadarsko jezero kao jedan od najvecihrezervata ptica, veliki broj manastira i crkava za posetioce koji vole ovakav vid turizma.Pregrst festivala i kulturnih manifestacija : Medjunarodni TV festival, Susreti pod starom maslinom, Barski ljetopis.Uredjene plaze i uvale poput Canja,Dobre vode, natjerace vas da u Bar ponovo dodjete.
ISTORIJA
Bar je drevni grad za koji se vezuju i mnogobrojne legende. Malo je preciznih podataka o njegovim počecima.
Da je života na ovima prostorima bilo još u praistorijsko, ilirsko, grčko, rimsko doba potvrđuju arheološki nalazi značajnog obima i kvaliteta: ostatci neolitskog materijala pronađenog prilikom kopanja bunara u naselju Čeluga, neolitska sjekira iz Šušnja, Velja Mogila u šušnju, tumulusi u selu Ravanj, razne vaze crnofiguralnog stila itd.
Stara maslina na Mirovici predstavlja spomenik prirode koji svjedoči da je prije više od 2000 godina bilo organizovanih naselja na ovim prostorima.
Porijeklo njegovog imena različito se tumači. Grčki naziv mu je Antibareos, rimski Antibarum, slovensko ime Bar.
Živio je burnu i zanimljivu, “slavnu” i tragičnu istoriju, o čemu svjedoče česta smjenjivanja osvajača i vladara.
Početkom VII vijeka naseljavaju ga Sloveni. U IX vijeku bio je u rukama zetskih vladara koji su osnovali prvu slovensku državu. Prestonica kneza Vladimira bila je u Krajini (Ostros). U IX i X vijeku pripadao je vizantinskoj temi Dirahion – Prevalis.
Godine 1042. oslobađa ga zetski vladar Vojislav, porazivši u čuvenoj “Barskoj bitci” na padinama Rumije, golemu vizantijsku vojsku. Sin kneza Vojislava, Mihailo je 1077. godine ovdje krunisan za kralja, dobivši kraljevske oznake od pape. Njegov sin i nasljednik Bodin gospodari Barom (oko 1082. – 1101. godine). Upornim Bodinovim zalaganjem Barska biskupija 1089. godine dobija potvrdu nadbiskupije i tada Bar postaje crkveni centar Bodinove države.
Sredinom XI vijeka pripao je Duklji a poslije opet Vizantiji do 1183. godine kada je sa ostalom Zetom ušao u sastav države Nemanjića. Pod vlašću dinastije Nemanjića bio je do 1360. godine. Za to vrijeme doživljava svoj najveći procvat. Imao je gradsku autonomiju, Statut, grb, kovao je i svoj novac. Stevan Nemanja Prvovjenčani u biografiji svoga oca pominje “Slavni grad Bar” i to je prvi zapisani slovenski naziv grada.
Šezdesetih godina XIV vijeka, Bar prihvata vrhovnu vlast Balšića, čija je porodica stvarala samostalnu teritoriju u oblasti Skadra. Jelena, Đurađeva udovica i Balša III Bar smatraju svojom prijestonicom.
Početkom XV vijeka, počinju vremena ratova i oblasnih gospodara. Bar prelazi iz ruku u ruke: od 1404. godine Mlečana, od 1412. godine ponovo Balšića, od 1421. godine despota Stefana Lazarevića, a od 1427. godine despota Đurđa Brankovića – kada Bar ponovo biva prijestolnica Zete.
Već 1443. godine, Mlečani konačno osvajaju grad sa priobalnim krajevima, oduzevši ga od Stefana Vukčića Kosače, da bi ga Turci osvojili 1571. godine pod čijom vlašću ostaje 307 godina, sve do 1878. godine, kada grad oslobađaju Crnogorci. Prilikom oslobađanja, Bar je prilično porušen. Tada se dio stanovništva preselio uz samu obalu – Pristan, gdje je i nastao Novi grad početkom XX vijeka.
Ministarski savjet Knjaževine Crne Gore 1908. godine donio je odluku da se nova varoš čija je izgradnja upravo počinjala, nazove Bar.U Baru je u XII vijeku nastao čuveni “Ljetopis popa Dukljanina” ili “Barski rodoslov”, literarno-istorijski spis, najstariji dokument te vrste u kulturi Južnih Slovena. U njemu je izloženo narodno kazivanje i istorijske legende od dolaska Slovena do sredine XII vijeka, zadržavajući se najviše na prošlosti Zete.
KULTURNO - ISTORIJSKI SPOMENICI
Stari Bar
Nalazi se na strmoj litici, nepristupačnoj sa tri strane, u podnožju planine Rumije. Odbrambeni položaj i izvor pitke vode, bili su najvažniji razlozi što se Stari Bar, za razliku od ostalih gradova na primorju, našao na oko 4 km udaljen od morske obale.
Ovaj grad, čiji su građani živjeli od zanatstva, trgovine i gajenja maslina izgrađivan je sukcesivno tokom vjekova. Najstariji djelovi su na isturenom platou jedne hridi gdje se nalazi kapija grada u iz X-XI vijeka. Nedaleko odavde, izdvojena od naseljenog dijela, nalazi se Citadela koja je imala isključivo odbrambeni karakter.
U gradu se i danas nalaze ostaci mnogobrojnih crkava različitih stilova iz raznih perioda. Sačuvani su temelji romanogotske katedrale Sv. Đorđa iz XI vijeka, zatim dvije gotske crkve Sv. Katarine i Sv. Venerande. Iz turskog perioda su barutana i amam.
Zapadni dio grada utvrđen je kasnije, najprije u XIV vijeku, a zatim u doba venecijanske uprave u XVI vijeku. U ovom dijelu grada nalaze se ruševine crkve Sv. Nikole koju je podigla najvjerovatnije u XIII vijeku Jelena Anžujska, žena srpskog kralja Uroša.
Na malom raskrsnom trgu u centaru grada, dobro očuvana crkva posvećena Sv. Jovanu Vladimiru.
Izvan grada, sjeverno od gornje tvrđave, nalaze se dobro očuvani ostaci akvadukta iz XVI i XVII vijeka vodovoda koji je dovodio vodu iz planine u grad.
Najnovijim arheološkim istraživanjima, otkrivena je keramika iz VIII-VI v.p.n.e. iz vremena kada je ovdje bilo ilirsko naselje.
Dvorac kralja Nikole
Izgrađen je 1885. godine, na samoj morskoj obali. Sastoji se od velikog dvorca, malog dvorca, kapele, stražarnica i zimske bašte. Godine 1910. dozidana je i prostrana plesna sala. U sklopu dvorca nalazi se i park sa velikim brojem mediteranskog rastinja (izmedju ostalog i plutino drvo).
Pred dvorcem je bio izgradjen i veliki drveni gat, koji je služio za pristajanje brodova i jahti, na kojemu je kralj Nikola dočekivao i ispraćao značajne ličnosti, koje su ga posjećivale na Cetinju.
U periodu od 1866. do 1916. godine i sam je imao deset jahti. Jednu od njih, “Sibil” kupio je od romanopisca Žil Verna, a njegova posljednja jahta “Rumija” potopljena je 1915. godine na mjestu današnje gradske marine od strane austro-ugarske topovnjače.
Danas je dvorac Zavičajni muzej. U parku dvorca lociran je voz “Ćiro” sa dvije lokomotive i dvoje putničkih kola, od kojih su jedna bila salonska kola kraljevske porodice, kao sjećanje na željezničku prugu Bar Virpazar, koja je puštena u saobraćaj još 1908. godine. To je bila prva željeznička pruga u Crnoj Gori uskog kolosjeka (dužine 43 km.) i prolazila je kroz tunel, koji je bio dužine 1969 m. Ovom prugom saobraćaj se odvijao do 1959. godine.
Ovdje je i veliki cvjećarnik posebnog oblika nerđajuće konstrukcije, poklon italijanskog kralja Emanuela, koji danas služi kao ugostiteljski objekat pod nazivom “Knjaževa bašta”.
Haj – Nehaj
Ostaci srednjevjekovnog grada Nehaja podignutog u XV vijeku. Nalazi se na udaljenosti od oko 10 km, sjeverozapadno od Bara na nepristupačnom brdu iznad mora na nad. visini od 225 m.
Prvi put se pominje 1542. godine, izgradili su ga Mlečani.
U samom gradu nalazi se crkva Sv. Dimitrija iz XIII vijeka sa dva oltara (pravoslavni i katolički), starija od samog utvrdjenja.
