osnovne informacije
O Danilovgradu
ISTORIJA
U drugoj polovini XIX vijeka su se stvorili povoljni uslovi za podizanje grada u Bjelopavlićima. Poslije drugog Omer-pašinog pohoda na Crnu Goru, knjaz Nikola u želji boljeg trgovinsko – privrednog kontakta Stare Crne Gore sa Brdima dolazi na zamisao o podizanju pazara na desnoj obali Zete. Tim tragom ide i nalog Senata o predizanju pazara sa Prentine Glavice na Ćeranića Glavicu – 1863. godine. To je bio i početak nastanka naselja, iako je za pet godina od tada bio samo pazar pod otvorenim nebom, kod Zetinog gaza, sa malim privremenim nadstrešnicama za čuvanje robe.
Nastojanja knjaza Nikole o izgradnji nove varoši u Bjelopavlićima počinju da se realizuju angažovanjem inženjera Dragiše Milutinovića (1843-1900), sina Sima Milutinovića-Sarajlije. Po pisanoj zaostavštini ovog inženjera vidi se da je u urbanističkom planu trebalo pored privatnih građevina i ulica „načiniti“ planove i za neke javne građevine koje su se imale zidati u novoj varoši. Među ove građevine spada: Novi dvor Njegove Svjetosti, Senat, Tavnica, Škola, Crkva, Kule za odbranu mosta.
U tom urbanističkom planu koji je Dragiša Milutinović završio 1869. godine pored ovih sadržaja, definisani su i uređenje korita Zete, pravci glavnih saobraćajnica i kapaciteti širenja i modernizacije trgovine. U tekstualnom dijelu plana jasno je naglašeno da nova varoš na Ćeranića Glavici ima kapacitet od 15 hiljada stanovnika i da joj je namijenjeno mjesto glavnog privrednog centra Crne Gore.
Najvažniji detalj u nastojanjima za povezivanje obala rijeke Zete i čvršćeg povezivanja Stare Crne Gore i Brda je izgradnja mosta koja je počela 1868. godine, a pušten je u rad 16. septembra 1870. godine. U spomen na svog oca mostu je knjaz dao ime vojvode Mirka, novonastaloj varoši po svom stricu i prethodniku knjazu Danilu – Danilovgrad. Maksim Šobajić, hroničar iz Bjelopavlića, govoreći o daljoj dogradnji mosta kaže da je: „1893. godine most kamenom dovršen na svodovima, sa sedam okana velikih dužine zida 150 metara, širine 5 metara, a visine oko 12 metara. Ova veličanstvena građevina u pohvalu knjaza Nikole I i plemena Bjelopavlića, koje je neprestalno rabotalo na njoj besplatno.“
Godine 1897. (12. jula) svečano je otvoren i prvi vodovod za novo naselje. Kaptirani su izvori u selu Slatini i izrađen sistem od gusanih cijevi do Danilovgrada, što je za ono vrijeme ogroman poduhvat finansirao doktor Grigorij Antonovič Zahrin, profesor Medicinskog fakulteta Univerziteta u Moskvi. O visini sredstava tog velikodušnog poklona postoje dva izvora. Prema P.A. Kovinskom prilog je iznosio 15.000 rubalja, a prema M.Šobajiću 18.000 rubalja.
Namjena zacrtana u urbanističkom planu Dragiše Milutinovića kao budućeg ekonomskog i političkog centra Crne Gore, u Danilovgradu nije ostvarena. Od tada projektovanih 15.000 u Danilovgradu danas po popisu iz 1991. godine živi 4 427 stanovnika. U osnovi Danilovgrad je i danas zadržao konture stare varoši i vremena svog nastanka što predstavlja posebnu kulturološku vrijednost.
A. Ciberovski, poljski arhitekta, ekspert Ujedinjenih Nacija za urbanizam, 1983. godine je o Danilovgradu rekao: „Vi ste suočeni s velikim izazovom, koji se sastoji u tome da očuvate i zadržite ljepotu i šarm vašeg grada. Ta skromna i istovremeno delikatna arhitektura koja se vidi na fasadama kuća duž vaših ulica je nešto što zaista treba da se sačuva i zadrži, jer kroz nekoliko godina to će imati kulturnu i istorijsku vrijednost“…
Danas Danilovgrad kao jedinica lokalne samouprave ima veliki broj formiranih urbanih naselja koja sve više dobijaju savremene konture. To su: Spuž, Kosovi Lug, Orja Luka, Slap i Glava Zete, Komunica, Grudice, a pored glavnih putnih pravaca formiraju se i nova naselja i niču novi privredni subjekti. To su zahtjevi ovoga vremena i isti će se urediti novim prostornim planom čija je izrada u toku.
KULTURA
Zavičajni muzej i Gradska biblioteka smješteni su u zgradi starog Knjaževog dvora izgrađenog 1873/74. godine i prve Učiteljske škole u Crnoj Gori (1919-1929). Knjižni fond biblioteke „Mihailo-Miho Vuković“ iznosi 12 500 knjiga. Legat biblioteka koja je osnovana 1987. godine raspolaže knjižnim fondom od 4 500 knjiga. Legat biblioteka posjeduje i 100 knjiga koje su stare 100 i više godina i podliježu propisima kod Zavoda za zaštitu spomenika kulture Crne Gore, pa se svaka od njih evidentira kao muzejski eksponat.
TURIZAM
Povoljan geografski položaj i klimatski uslovi, lijepa priroda kao i značajan broj kulturno-istorijskih spomenika i arheoloških lokaliteta pružaju realne mogućnosti da se ovoj privrednoj oblasti posveti odgovarajuća pažnja.
Planinski dio regiona iznad 1 000 m nadmorske visine, obrastao šumom, sa divnim predjelima, pruža mogućnost za razvoj planinskog turizma. Izletničko-vikend naselje Studeno je posebno primamljivo za goste.
Kada je u pitanju vjerski turizam, posebno skrećemo pažnju na dva važna kulturno-istorijska i vjerska spomenika:
Manastir Ostrog spada među najposjećenije manastire na Balkanu. Posjećuju ga u grupama i pojedinačno iz svih krajeva svijeta pripadnici raznih vjera.
Mošti Sv. Vasilija Ostroškog – pravoslavni, muslimani i katolici smatraju čudotvornim. Osnovan je početkom druge polovine XVII vijeka, od mitropolita zahumsko-hercegovačkog Vasilija Jovanovića, kasnije nazvanog Sv. Vasilije Ostroški.
Zahvaljujući svom centralnom i lijepom položaju Ždrebaonik je vijekovima saborno i zborno mjesto svih Bjelopavlića. Crkva ovog Manastira ujedno je i parohijska crkva. Zaštitnik crkve je Sv. Arhanđel Mihailo, a u crkvi se nalaze mošti Sv. Arsenija – Sremskog, prvog naslednika Sv. Save.
Turisti iz zemlje i inostranstva dolaze posredstvom turističkih agencija koje rade po blagoslovu svojih nadležnih arhijereja i na poziv Mitropolije.
Lovni turizam se oslanja na lovno-privrednu osnovu. Granice lovišta se poklapaju sa granicama katastra Opštine Danilovgrad. Lovište je površine 50 000 ha, a sačinjavaju ga lovne i nelovne površine. Od ukupne površine lovišta 1/4 je pod zabranom.
Planom odstrijela divljači za inoturizam planira se izdvajanje sljedeće količine divljači i to po vrstama:
7. Jarebice kamenjarke 50 kom.
